پدیده کشف حجاب به بهانه مد و مد گرایی

از 17 دیماه 1314 تا امروز ...

زن در دو مـرحله مظلوم بوده است :

یک در جاهلیت زن مظلوم بود اسلام منت گذاشت بر انسان ، و زن را از آن مظلومیتى که داشت بیرون کشید، یک موقع در ایران ما زن مظلوم شد و آن دوره شاه سابق و شاه لاحق بود.
با اسم اینکه زن را مى خواهند آزاد کنند، ظلمها کردند به زن ، زن را از آن مقام شرافت و عزت که داشت پایین کشیدند، زن را از آن مقام معنویت که داشت شى ء کردند و به اسم آزادى ، "آزاد زنان " و "آزاد مردان " آزادى را از زن و مرد سلب کردند و زنها را و جوانان ما را فاسد الاخلاق کردند...

امام خمینى (ره )
بـى تـردیـد از پـلیـدتـریـن تـرفـنـدهـاى دشـمـنـان اسـلام ، تـوطـئه کـشـف حـجـاب ژ بـود کـه در تـاریـخ مـعـاصـر مـیـهـن مـا بـه شکل رسمى و قانونى اتفاق افتاد.
انگلستان پدر پیر استعمار که در آن دوران از بزرگترین ابرقدرتها و از دشمنان سرسخت اسلام به شمار مى رفت ، با طرح کودتاى سوم اسفند 1299، و روى کار آوردن ((رضاخان میرپنج )) در صدد به اجرا در آوردن ((تز اسلامزدایى )) و جایگزینى ارزشهاى غربى در جامعه بود.

متحد الشکل کردن لباسها، مقدمه کشف حجاب
جـهـت آمـاده سـاخـتـن زمـیـنـه کـشـف حـجـاب ، در تـاریـخ شـشـم دى 1307، مـجـلس آن روز، ((قـانـون مـتـحـد الشـکـل نـمـودن البـسـه )) را در 14 مـاده به تصویب رساند. بر اساس این قانون ، پوشیدن کت و شلوار و کراوات و کلاه فرنگى براى مردان الزامى شد.
تلاشهاى رضاخان باعث شد تا عده اى از زنان غرب زده ، بویژه زنان دربارى ، دولتمردان بى اعتنا به مقدسات اسلامى ، به صورت بى حجاب و یا بد حجاب در مجامع و معابر عمومى ظاهر شوند و مردم نیز تحت تاءثیر اختناق و ظلمت رضاخانى ، حساسیت لازم را از خود نشان ندادند.

کشف حجاب ، ارمغان سفر به ترکیه
در 12 خـرداد 1313، رضـاخان عازم ترکیه شد. در آن زمان مصطفى کمال آتاتورک ، بنیانگذار رژیم لائیک ، بر آن کشور حکومت مى کرد. ترکیه در آن زمان از نظر معیارهاى غربى پیشرفتهاى چشمگیرى کرده بود. رضاخان پس ‍ از بازگشت ، بى درنگ به تغییر اوضاع ایران در همه امور، بویژه در زمـیـنـه فـرهـنـگى پرداخت و شدیدتر از گذشته به تلاشهایش در راستاى ((اسلام زدایى )) بویژه ((حجاب زدایى زنان مسلمان )) گام بـرداشـت . مـحـمـود جـم که سالها نخست وزیر و وزیر آن روزگار بوده ، مى نویسد: ((در یکى از روزهاى تیر ماه 1313، که هیئت دولت در قـصـر سـعـد آبـاد در حـضـور شـاهـنـشـاه جـلسـه داشـت ، (رضـا شـاه ) فـرمـود: سـابـقـا بـارهـا بـه کـفـیـل وزارت مـعـارف دسـتـور داده ام تـا در بـاب بـرانـداخـتـن رسـم حـجـاب مـا بـیـن زنـان ایـران اقـدام نـمـایـد. امـا او اقـدامـى نکرده و یا نتوانسته ، حال مى خواهم که در این راه با کمال است از میان برداشت شود.))
در بـهـمـن 1313، کـه دانـشـگـاه تـهـران افـتـتـاح گـردیـد، بـه دخـتـران دسـتـور دادنـد بـا پـوشـش غـیـر اسـلامـى (بـدون حـجـاب )، بـه تـحـصـیـل مـشـغـول شـونـد تـا در آیـنـده اى نـه چـنـدان دور پـیـشـاز نـهـضـت کـشـف حجاب گردند. البته تاءسیس ‍ دانشسراهاى عالى و مقدماتى که از سال 1312، آغاز شده و رضاخان در 17 دى 1314، طى جشن فارغ التحصیلى دختران بى حجاب دانشسراى مقدماتى ، کشف حجاب را رسما اعلام کرد. ایـن اقـدامـات بـا بـرگـزارى مراسم و آیین هاى عمومى مختلط ادامه یافت و در خرداد 1314، مؤ سسه پیشاهنگى دختران تاءسیس گردید که با اجراى صدها برنامه ضد اخلاقى و انحرافى ، گام مهم و مؤ ثرى در شکست شاءن و منزلت زنان و دختران برداشته شد.
رضـاخـان با اینکه مى دانست مردم مسلمان شدیدا مخالف اقدامات او هستند، به مخالفت خود با اسلام همچنان ادامه داد و در جمع نمایندگان مجلس پس از بـازگـشـت از تـرکـیـه مـى گـویـد: ((کـوشـش مـن ایـن اسـت کـه ایـرانـیـان را در طـریـق تـرقـى و قبول تمدن جدید (غربزدگى ) وارد کنم . اما مردم متاءسفانه حاضر نیستند خود را براى زندگى عصر جدید حاضر نمایند.))

اعلام رسمى کشف حجاب
حجاب نمادى ترین مصداق اسلامیت و عقیده مندى مردم مسلمان و متعهد به آیین جاودان الهى حضرت محمد (صلى الله علیه و آله و سلم ) است .
اقـدامـات رضـاخـان در غـربـى کـردن کـشـور و تـاءسـیـس مـراکـز رسـمـى و نـیـمـه رسـمـى در جـهـت رواج فـرهـنـگ غـرب و کـشـف حـجـاب ، مـدتـهـا قـبـل از اعـلام رسـمـى آغـاز شـده بـود و مـخـالفـتـهـاى زیـادى را از سـوى مـردم به رهبرى روحانیت آگاه در پى داشت که از آن جمله قیام مردم در مسجد گوهرشادمى توان اشاره کرد.
حـدود شـش ماه پس از واقعه مسجد گوهرشاد، رضاخان با بى اعتنائى به مخالفت علما و مردم مسلمان ، در روز 17 دى 1314، قانون کشف حجاب زنان را بـطـور آشکار و رسمى اعلام کرد و خود به اتفاق همسر و دخترانش ‍ (اشرف و شمس ) که بدون حجاب بودند، در جشن فارغ التحصیلى دانشسراى مـقـدماتى که به ابتکار على اصغر حکمت ، وزیر معارف و فراماسونر تشکیل گردید، شرکت و سخنانى ایراد کرد که آغازگر یک دوره سیاه براى زنان ایران بود، دوره اى که قریب به نیم قرن به طول انجامید و در طى آن سخت ترین ضربه ها را بر جسم و روح زن مسلمان وارد کردند و شخصیت آسمانى و فرشته گونه او را در هم شکستند.
مـحـمـد رضا پهلوى در کتاب ((ماءموریت براى وطنم )) مى نویسد: ((تا آنجایى که اطلاع دارم این اولین بار بود که در تاریخ ایران بـانـوان بـدون حـجـاب در مراسم رسمى عمومى شرکت مى جستند و پر واضح است که موفقیت در این آزمایش بزرگ ، مرهون نیروى ابتکار پدرم و تا درجه اى مدیون شجاعت مادر و خواهرانم بود که در برابر رسوم کهنه (حجاب زنان مسلمان ) که مورد حمایت اکثریت مردم از جلمه بسیارى از روحانیون بزرگ و رجال کشور بود، قیام کنند... اقدام رضاشاه موفقیت کامل یافت .)).
ماءموران رضاخان در اجراى این قانون ، با تمام قوت و قدرت ، شب و روز در کوچه ها و خیابانها گشت مى زدند و هر جا زن با حجابى را مى یافتند با خشونت با او برخورد و چادر و روسریش را بر مى داشتند و مردان را مجبور مى کردند تا زنهایشان را سربرهنه به خیابانها و مجالس ببرند.

مخالفت امام خمینى (ره ) با کشف حجاب
ایـن وضـعـیـت اخـتناق که در ایران پدید آمده بود، امام خمینى (ره ) (که در آن زمان در سنین جوانى بود) و سایر علماى حوزه علمیه را به خروش آورد و باعث شد تا برغم خطر انحلال حوزه نوپاى قم از سوى رضاخان ، مخالفت خود را با کشف حجاب اعلام کنند. از این رو فضلاى حوزه و در راءس آنها امـام (ره ) کـه آن زمـان بـه حـاج آقـا روح الله خـمینى معروف بود به رئیس حوزه علمیه ، مرحوم آیه الله العظمى حاج شیخ عبد الکریم یزدى گفتند: ((در هـر صـورت چاره اى جز این نیست که طى یک تلگراف رسمى به این قضیه (کشف حجاب ) اعتراض شود، براى آینکه حجاب از ضروریات دین اسـلام اسـت و مـا بـایـد از آن دفـاع کـنـیـم . اگـر هـم ایـن طـاغـوت قـبـول نـکـرد کـه لغـو کـنـد، لااقـل رفـع تکلیف از حوزه و مرجعیت شیعه مى شود و این اعتراض در تاریخ مى ماند. آیه الله حائرى یزدى تلگراف مختصرى با این مضمون خطاب بـه رضـا شـاه نـوشتند که : ((حجاب از مسلمات دین اسلام است و کشف آن براى زنان نباید اجبارى و الزامى باشد و ...)) که با پاسخ اهانت آمیز محمدعلى فروغى نخست وزیر وقت و واکنش تند رضاخان روبرو گردید.
امـام (ره ) کـه یـکـى از مـخـالفـان سـر سـخـت رضـاخـان بود و بسیارى از جنایات آن دوران را عینا مشاهده کرده بودند در یکى از سخنرانیهایشان چنین فرموده اند:
مـن یـادم اسـت کـه اینها در زمان رضاخان به اسم اتحاد شکل ، به اسم کشف حجاب چه کارها کردند، چه پرده ها دریدند از این مملکت ، چه زورگوییها کردند و بچه ها ساقط شدند در اثر حمله هایى که اینها مى کردند به زنها که چادر را از سرشان بکشند.
و در سخنرانى دیگرى فرمودند:
قضیه کشف حجاب یک مطلبى نبود که اینها مى خواستند زنها را مثلا ده میلیون زن را بیاورند در جامعه وارد کنند، اینها یک دستوراتى بود که اینها مى گـرفتند از خارج ، براى اسارت ما اجرا مى کردند... این کشف حجابى که اینها کردند و اسمشان را بعدا ((آزاد زنان ))، ((آزاد مردان )) پسر رضـاخـان گـذاشـت ، من تلخى اش باز در ذائقه ام هست و شما نمى دانید چه کردند با این زنهاى محترمه و چه کردن با همه قشرها، الزام مى کردند هم تـجار را، هم کسبه جزء را، هم روحانیت را، هر جا زورشان مى رسید، به اینکه مجلس ‍ بگیرند و زنهایتان (بى حجاب ) را بیاورید در مجلس بیاورید در مجلس ‍ عمومى . آن وقت اگر اینها تخلف مى کردند کتک دنبالش بود، حرف دنبالش ‍ بود، همه چیزها و حرفها بود و اینها مى خواستند زن را وسیله قرار بدهند از براى اینکه سرگرمى حاصل شود براى جوانها، و در کارهاى اساسى اصلا وارد نشوند.

مقاومت زنان مسلمان
رضـاخـان در طول سالهاى حکومتش با مخالفتها و مقاومتهاى منفى و خیزش مردمى زیادى به هدایت و رهبرى و راهنمایى روحانیت آگاه و انقلابى روبرو گـردیـد. حتى عده زیادى از زنان مسلمان با به جان خریدن همه خطرات و تحقیرها تا پایان حکومت رضاخان و حتى پس از آن حاضر به ترک حجاب اسلامیشان نشدند، بلکه مقاومت کردند و افتخار نسلهاى آینده شدند.
بـا ابـلاغ قـانون کشف حجاب ، برخى از زنان که چادرهایشان را اجبارا برداشته و روسرى به سر کردند، روپوشهاى بلند پوشیدند تا ایمان و پـاکـدامـنى و منزلت الهى شان محفوظ بماند. اما رضاخان دستور داد تا با شدت هر چه تمام تر به اینگونه زنان هجوم برند و روسریهایشان را پاره نمایند.
بـایـد گـفت حماسه ها و مخالفتهاى دلیرانه زنان و مردان مسلمان در مقابله با موج اسلام ستیزى رضاخان جزء درخشنده ترین صفحات تاریخ کشور اسلامى ایران است که براى همیشه در تاریخ خواهد ماند.